PIETER BLADELIN, DE RIJSELE REKENKAMER EN DE STICHTING VAN MIDDELBURG-IN-VLAANDEREN (CA. 1444-1472) (kcg)
De ambities van een opgeklommen hofambtenaar versus de bescherming van het vorstelijke domein
De stichting van het stadje Middelburg-in-Vlaanderen (nabij het Zwin, op de as Brugge-Damme-Aardenburg) door de Bourgondische topambtenaar Pieter Bladelin (†1472) is reeds door meerdere en diverse historici bestudeerd en besproken geweest. Niettemin heeft hun aandacht, die al uit de negentiende eeuw terugdateert, zich voornamelijk gericht op de materiële aspecten van de stadsstichting en op de figuur van stichter Bladelin zelf. Recentelijk werden deze twee aandachtspunten zelfs nog uitdrukkelijk met elkaar verbonden door de stichting van de stad als een extreme uiting van het “vivre noblement” te beschouwen—een strategie die in Bladelins geval ca. 1470 trouwens tot zijn verheffing in de adelstand leidde. De juridische creatie van de Middelburg als een heerlijkheid, veeleer dan een stad, is echter grotendeels onderbelicht gebleven. Weliswaar werden de meeste hertogelijke privileges die verband houden met de stichting van Middelburg reeds eerder uitgegeven (zij het verspreid en soms naar gebrekkige afschriften), maar deze privileges geven slechts een beperkt beeld weer van de ontstaansgeschiedenis van Middelburg-in-Vlaanderen. De oprichting van Middelburg als een heerlijkheid met hoge rechtsmacht, die quasi onafhankelijk werd van de kasselrij van het Brugse Vrije, werd immers voorafgegaan door een lang en bitter conflict tussen Bladelin en de Rijselse Rekenkamer, een instelling wiens personeel optrad als de beschermers van het grafelijke domein. Deze uitgave verzamelt daarom alle privileges, procedurestukken, onderzoeken en getuigenverhoren die verband houden met de oprichting van Middelburg (81 documenten in toto). Ze schetst en documenteert daarmee het verzet van de Rekenkamer, zowel tegen de ambities en pretenties van Bladelin als tegen de idee dat de vorstelijke macht ongebonden was ten opzichte van enige institutionele controle, noties zoals de onvervreemdbaarheid van het domein of het respecteren van vroegere privileges.
